ในการออกเดินทางไปยังต่างประเทศ อีกหนึ่งเรื่องสำคัญที่ควรเตรียมตัวให้พร้อมเสมอคือการทำพาสปอร์ต ว่าต้องใช้เอกสารอะไรบ้าง สามารถทำหรือต่ออายุพาสปอร์ตได้ที่ไหน รวมทั้งการวางแผนทำประกันเดินทางต่างประเทศ เพื่อให้การเดินทางราบรื่น ไร้ข้อกังวล ใครที่กำลังเตรียมตัวเดินทางต่างประเทศสามารถศึกษาข้อมูลจากในบทความข้างล่างนี้ได้เลย
เคยทำพาสปอร์ตแล้ว ต้องต่อพาสปอร์ตไหม ?
พาสปอร์ต (Passport) หรือที่เรียกกันว่า หนังสือเดินทาง เป็นเอกสารสำคัญที่ใช้แสดงตัวตนแทนบัตรประชาชนเมื่อต้องเดินทางไปต่างประเทศ ออกโดยกองหนังสือเดินทางกระทรวงการต่างประเทศ โดยในหนังสือเดินทางจะมีข้อมูลของผู้เดินทาง เลขประจำตัวที่ระบุตัวตนของผู้ถือ Passport ไว้ รวมทั้งวันที่ออกพาสปอร์ตและวันหมดอายุเช่นเดียวกับบัตรประชาชน
สำหรับคนที่กำลังมีแพลนจะเดินทางไปเที่ยวต่างประเทศเป็นครั้งแรกจะต้องเผื่อเวลายื่นเอกสารต่างๆ เพื่อขอทำพาสปอร์ตในประเทศที่ต้องการไป และสำหรับคนที่เคยมีพาสปอร์ตแล้วแต่ถึงวันหมดอายุ จะต้องไปต่อพาสปอร์ตใหม่ให้เรียบร้อยก่อน จึงจะสามารถเดินทางออกนอกประเทศได้
พาสปอร์ตหมดอายุ ต้องต่อภายในกี่วัน
ก่อนเดินทางทุกครั้งควรเช็ควันหมดอายุของพาสปอร์ต อย่างน้อยขั้นต่ำ 6 เดือน นับจนถึงวันเดินทางกลับ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาในการเข้าประเทศนั้นๆ หรือโดนปฏิเสธการเข้าประเทศ
สำหรับคนที่หนังสือเดินทางหมดอายุแล้ว ควรรีบต่อพาสปอร์ตภายใน 6 เดือน มิเช่นนั้น จะต้องยื่นเอกสารใหม่ทั้งหมดเหมือนกับการทำพาสปอร์ตใหม่ครั้งแรก
ทำพาสปอร์ต มีกี่แบบ ใช้อะไรบ้าง?
หนังสือเดินทางไทยนั้นมีทั้งหมด 4 แบบด้วยกัน โดยการทำพาสปอร์ตแต่ละประเภทมีรายละเอียดและใช้เอกสารต่างกัน ดังนี้
หนังสือเดินทางธรรมดา
หนังสือเดินทางธรรมดา เป็นหนังสือเดินทางสำหรับบุคคลทั่วไปที่มีสัญชาติไทย ลักษณะของหนังสือเดินทางประเภทนี้จะมีหน้าปกสีเลือดหมู อายุของ Passport คือ 5 ปี เมื่อครบกำหนดแล้วจะหมดอายุและไม่สามารถใช้งานได้อีก
ผู้ถือหนังสือเดินทางที่หมดอายุจะต้องทำการต่อพาสปอร์ตเมื่อต้องการเดินทางออกนอกประเทศในครั้งต่อไป แบ่งออกเป็น 2 ประเภทคือ พาสปอร์ตอายุไม่เกิน 5 ปี และพาสปอร์ตอายุไม่เกิน 10 ปี ซึ่งทั้ง 2 ประเภทจะมีปกติและแบบด่วน
- พาสปอร์ตอายุไม่เกิน 5 ปี เล่มปกติ 1,000 บาท ซึ่งจะได้หนังสือเดินทางภายใน 3-5 วันหลังทำ
- เล่มปกติ 5 ปี แบบด่วน 3,000 บาท ซึ่งจะได้หนังสือเดินทางภายในวันเดียวกับวันที่ทำ
- พาสปอร์ตอายุไม่เกิน 10 ปี เล่มปกติ 1,500 บาท ซึ่งจะได้หนังสือเดินทางภายใน 3-5 วันหลังทำ
- เล่มอายุไม่เกิน 10 ปี แบบด่วน 3,500 บาท ซึ่งจะได้หนังสือเดินทางภายในวันเดียวกับวันที่ทำ
เอกสารที่ใช้ในการต่อพาสปอร์ตเล่มใหม่
- บัตรประจำตัวประชาชนไทยตัวจริง
- หนังสือเดินทางฉบับปัจจุบันที่มีรูปถ่ายและรายละเอียดของผู้ยื่นคำร้อง (กรณีหนังสือเดินทางหายให้นำสำเนามา 1 ชุด)
หนังสือเดินทางราชการ
หนังสือเดินทางราชการ จะมีลักษณะเล่มเป็นหน้าปกสีน้ำเงินเข้ม จุดประสงค์หลักคือใช้ในราชการ สำหรับเดินทางไปทำประโยชน์ให้แก่ราชการตามที่กระทรวงต่างประเทศอนุมัติ ผู้ที่ถือหนังสือประเภทนี้ได้จะต้องเป็นข้าราชการ เจ้าหน้าที่หน่วยงานต่าง ๆ แต่ถึงอย่างนั้นก็ไม่สามารถใช้ในการเดินทางส่วนตัวได้ ซึ่งถ้าหากต้องการเดินทางแบบส่วนตัว ไม่ว่าจะเป็นข้าราชการหรือเจ้าหน้าที่หน่วยงานใด ๆ จะต้องใช้หนังสือเดินทางธรรมดาประกอบการเดินทางในครั้งนั้น
สำหรับค่าธรรมเนียมในการขอหนังสือเดินทางราชการอยู่ที่ 1,000 บาท ผู้ดำเนินการสามารถนำใบเสร็จรับเงินไปเบิกคืนจากหน่วยงานต้นสังกัดได้ โดย Passport ราชการมีอายุไม่เกิน 5 ปีเช่นเดียวกับ Passport ธรรมดา
เอกสารที่ใช้ในการทำหนังสือเดินทางราชการ
- หนังสือนำจากต้นสังกัดระดับปลัดกระทรวง หรือผู้ที่ได้รับมอบหมายถึงปลัดกระทรวงการต่างประเทศ ขอให้ออกหนังสือเดินทาง โดยแจ้งการอนุมัติให้ผู้ยื่นคำร้องเดินทางไปราชการให้ระบุประเทศ กำหนดวันเวลาที่จะเดินทาง พร้อมสำเนา 1 ชุด
- สำเนาบันทึกหรือสำเนาคำสั่งที่อนุมัติตัวบุคคลให้เดินทางไปราชการ แสดงรายละเอียดการเบิกค่าใช้จ่ายได้ตามสิทธิซึ่งอยู่ในหลักเกณฑ์ตามพระราชกฤษฎีกาค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปราชการ (ประกอบด้วย ค่าเบี้ยเลี้ยง, ค่าที่พัก, ค่าพาหนะเดินทาง ฯลฯ) กรณีที่ได้รับทุนสนับสนุนจากที่อื่น เช่น จากต่างประเทศ หรือหน่วยงานในประเทศ ขอเอกสารที่เกี่ยวข้องประกอบ
- บัตรประจำตัวข้าราชการ พร้อมบัตรประจำตัวประชาชน
- กรณีเป็นพนักงานของรัฐ หรือ พนักงานมหาวิทยาลัย โปรดนำหลักฐานแสดงระยะเวลาการปฏิบัติงานกับต้นสังกัด เช่น สัญญาการจ้างมาแสดง เพื่อประกอบการพิจารณากำหนดอายุการใช้งานของหนังสือเดินทาง
หนังสือเดินทางทูต
หนังสือเดินทางทูต มีลักษณะปกสีแดงสด จะออกให้เฉพาะบุคคลที่เป็นไปตามข้อกำหนดของระเบียบกระทรวงการต่างประเทศว่าด้วยการออกหนังสือเดินทาง พ.ศ.2548 ข้อ 6 กำหนดให้ออกหนังสือเดินทางทูตแก่บุคคลดังต่อไปนี้
- พระบรมวงศ์และพระนัดดาในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
- พระอนุวงศ์ชั้นพระองค์เจ้าและคู่สมรส
- พระราชวงศ์และบุคคลสำคัญที่ราชเลขาธิการขอไปเป็นกรณีพิเศษ
- ประธานองคมนตรี และองคมนตรี
- นายกรัฐมนตรี รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรี
- ประธานและรองประธานสภาผู้แทนราษฎร ประธานและรองประธานวุฒิสภา
- ประธานศาลฎีกา รองประธานศาลฎีกา และประธานศาลอุธรณ์
- ประธานศาลรัฐธรรมนูญ และประธานศาลปกครองสูงสุด
- อดีตนายกรัฐมนตรี และอดีตรัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศ
- ผู้บัญชาการทหารสูงสุด และผู้บัญชาการทหารเหล่าทัพ
- ข้าราชการที่มีตำแหน่งทางการทูต ซึ่งเดินทางไปราชการในต่างประเทศ
- ข้าราชการที่มีตำแหน่งทางการทูต ซึ่งปฏิบัติหน้าที่ประจำอยู่ ณ ส่วนราชการในต่างประเทศ คู่สมรส และบุตรที่ชอบด้วยกฎหมายซึ่งอยู่ในความดูแลของบิดามารดาในประเทศที่ประจำอยู่หรือทำการศึกษาอยู่ในประเทศอื่น แต่บุตรจะต้องอายุไม่เกิน 25 ปี
- คู่สมรสที่ร่วมเดินทางไปกับบุคคลดังกล่าวในข้อ (2) ถึงข้อ (8)
- บุคคลอื่นใดเพื่อประโยชน์แก่ทางราชการหรือภายใต้พันธกรณีระหว่างประเทศ หรือภายใต้สถานการณ์พิเศษที่มีความจำเป็น หรือเกี่ยวกับการเผยแพร่ชื่อเสียงเกียรติคุณของประเทศ หรืออดีตเอกอัครราชทูต หรือในกรณีที่เห็นสมควรให้ปลัดกระทรวงการต่างประเทศหรือผู้ที่ปลัดกระทรวงการต่างประเทศ มอบหมายมีอำนาจใช้ดุลยพินิจในการอนุมัติให้ออกหนังสือเดินทางทูตได้
สำหรับหนังสือเดินทางทูตนั้นมีอายุการใช้งานไม่เกิน 5 ปีเช่นกัน และถ้าหากเสร็จภารกิจหรือผู้ถือขาดคุณสมบัติที่จะถือหนังสือเดินทางทูต ให้ส่งหนังสือเดินทางทูตนั้นแก่กระทรวงการต่างประเทศ
สำหรับการทำพาสปอร์ตประเภทนี้ ผู้ร้องต้องยื่นคำร้องด้วยตนเองเพื่อบันทึกข้อมูลชีวภาพ ได้แก่ ภาพใบหน้าและลายพิมพ์นิ้วมือ เพื่อนำไปบันทึกลงในไมโครชิพที่ฝังในหนังสือเดินทาง
เอกสารที่ใช้ในการทำหนังสือเดินทางทูต
- เอกสารประกอบการขอหนังสือเดินทางทูตในกรณีเดินทางไปราชการ
- หนังสือนำจากหน่วยราชการต้นสังกัดลงนามโดยปลัดกระทรวงหรือผู้ที่ได้รับมอบหมายถึงปลัดกระทรวงการต่างประเทศ แจ้งขอให้กระทรวงการต่างประเทศออกหนังสือเดินทาง โดยแจ้งการอนุมัติให้เดินทางไปราชการ ณ ประเทศใด พร้อมระบุวัตถุประสงค์และกำหนดการเดินทาง
- สำเนาบันทึกอนุมัติตัวบุคคลให้เดินทางไปราชการต่างประเทศ โดยมีการเบิกจ่ายค่าใช้จ่ายตามพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยการเดินทางไปราชการต่างประเทศ
- บัตรประจำตัวข้าราชการที่มีเลขประจำตัวประชาชน 13 หลัก พร้อมบัตรประชาชน
การเดินทางไปประจำการต่างประเทศ ต้องใช้เอกสารดังนี้
- หนังสือนำจากหน่วยราชการต้นสังกัดลงนามโดยปลัดกระทรวงหรือผู้ที่ได้รับมอบหมายถึงปลัดกระทรวงการต่างประเทศ
- บันทึกจากกลุ่มพัฒนาระบบบริหาร (กพร.) กระทรวงการต่างประเทศ ถึงผู้อำนวยการกองหนังสือเดินทางขอความอนุเคราะห์ให้ออกหนังสือเดินทางแจ้งการเดินทางไปรับตำแหน่งทางการทูตพร้อมครอบครัว และรายละเอียดต่าง ๆ เช่น การเดินทางไปแทนบุคคลซึ่งครบวาระประจำการ เป็นต้น
- บัตรข้าราชการที่มีเลขประจำตัวประชาชน 13 หลัก พร้อมบัตรประชาชน (กรณีคู่สมรสเป็นข้าราชการจะต้องมีใบลาอนุมัติให้ลาติดตามแนบด้วย
หนังสือเดินทางชั่วคราว
หนังสือเดินทางชั่วคราว เป็น Passport ที่จะออกให้กับคนที่มีปัญหา Passport ชำรุดหรือสูญหาย แต่มีความจำเป็นที่จะต้องเดินทางไปยังต่างประเทศแบบเร่งด่วน และไม่สามารถรอหนังสือเดินทางเล่มใหม่ได้ จึงต้องทำพาสปอร์ตฉบับชั่วคราวใช้แทนไปก่อน โดยหนังสือเดินทางชั่วคราวจะมีอายุการใช้งานเพียง 1 ปีเท่านั้น และถูกยกเลิกทันทีที่ได้รับหนังสือเดินทางเล่มใหม่
ข้อจำกัดคือหนังสือเดินทางชั่วคราวจะไม่มี Machine readable barcode เหมือน Passport แบบปกติ และบางประเทศอาจไม่ยอมรับ Passport ประเภทนี้
เอกสารที่ใช้ในการทำหนังสือเดินทางชั่วคราว
- ใบแจ้งความ (ถ้ามี)
- สำเนาหนังสือเดินทางเล่มเดิม (ถ้ามี)
- สำเนาบัตรประชาชนและสำเนาทะเบียนบ้าน จำนวน 2 ชุด
- รูปถ่ายขนาดเดียวกับที่ ใช้ในหนังสือเดินทาง จำนวน 3 รูป
- แบบฟอร์มคำร้องขอหนังสือเดินทางชั่วคราว (แบบฟอร์มที่ 4) จำนวน 2 ชุด
- บันทึกสอบสวน (แบบฟอร์มที่ 2) จำนวน 2 ชุด
- บันทึกประกอบคำร้องกรณีหนังสือเดินทางสูญหาย (แบบฟอร์มที่ 3) จำนวน 2 ชุด
- หากไม่สามารถมารับเล่มใหม่ด้วยตนเอง โปรดเตรียมซองส่งกลับมาด้วย โดยซื้อซองแบบ Royal Mail Special Delivery (next day) สำหรับน้ำหนักไม่เกิน 100 กรัม
จะเห็นว่าหนังสือเดินทางทุกแบบมีอายุการใช้งานจำกัด เมื่อหมดอายุแล้วสิ่งที่ต้องดำเนินการต่อไปก็คือการต่อพาสปอร์ตตามขั้นตอนที่กำหนด
จองคิวทำพาสปอร์ต/ต่อพาสปอร์ต/ทำหนังสือเดินทาง/ต่อหนังสือเดินทางที่กระทรวงการต่างประเทศ (MOFA) คลิก
สถานที่ทำพาสปอร์ตและต่อพาสปอร์ตในไทย 2567
ค่าธรรมเนียมการทำพาสปอร์ตและต่ออายุพาสปอร์ต
ในการทำหนังสือเดินทาง รวมถึงการต่อหนังสือเดินทางมีค่าธรรมเนียมที่แตกต่างกันออกไปในแต่ละประเภท ดังนี้
หนังสือเดินทางธรรมดา
- อายุไม่เกิน 5 ปี แบบปกติ 1,000 บาท
- อายุไม่เกิน 5 ปี แบบด่วน 3,000 บาท
- อายุไม่เกิน 10 ปี แบบปกติ 1,500 บาท
- อายุไม่เกิน 10 ปี แบบด่วน 3,500 บาท
หนังสือเดินทางราชการ
หนังสือเดินทางราชการ 1,000 บาท
เรียกได้ว่าการทำพาสปอร์ตหรือการต่อพาสปอร์ต เป็นขั้นตอนที่สำคัญมากสำหรับการเดินทางไปต่างประเทศ ดังนั้น ควรตรวจสอบและศึกษาข้อมูลหนังสือทางเบื้องต้นให้เรียบร้อย เพื่อที่จะได้ดำเนินการให้ทันเวลาและเตรียมค่าธรรมเนียมให้พร้อม นอกเหนือจากเรื่องของการทำหนังสือเดินทางแล้ว ก็ยังมีเรื่องอื่น ๆ ที่สำคัญอย่างเช่น การทำประกันเดินทางที่จะช่วยคุณให้อุ่นใจหากต้องเดินทางไกลไปยังต่างประเทศ