Số liệu thống kê về ung thư ở bệnh nhân nam và nữ tại Đông Nam Á
Ngoài ung thư gan và dạ dày, ung thư phổi, vú và đại tràng đều phổ biến trong khu vực này. Những bệnh vừa nêu có thể liên quan đến các bệnh nhiễm trùng cụ thể.
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố Tỷ lệ mắc mới, Tỷ lệ tử vong và Tỷ lệ phổ biến của bệnh ung thư trên toàn cầu (GLOBOCAN) vào năm 2018, ở Đông Nam Á, đã có tổng cộng 2.003.789 ca mắc ung thư mới (980.742 nam và 1.023.047 nữ) ở mọi độ tuổi trong khu vực.
Bệnh nhân nam
3 bệnh ung thư phổ biến nhất ở bệnh nhân nam tại Đông Nam Á trong năm 2018 là:
- Ung thư môi hoặc khoang miệng,
- Ung thư phổi
- Ung thư đại tràng.
Trong số 980.742 bệnh nhân, 110.710 người (11,3%) được chẩn đoán mắc bệnh ung thư môi hoặc khoang miệng; 109.977 người (11,2%) được chẩn đoán mắc bệnh ung thư phổi; trong khi 75.179 người (7,7%) được chẩn đoán mắc bệnh ung thư đại tràng.
Các bệnh ung thư khác thường thấy ở bệnh nhân nam trong năm 2018 bao gồm: ung thư gan (6,1%) và ung thư dạ dày (5,8%). Các bệnh ung thư còn lại chiếm 57,9% số ca.
Bệnh nhân nữ
3 bệnh ung thư phổ biến nhất ở bệnh nhân nữ tại Đông Nam Á trong năm 2018 là
- Ung thư vú,
- Ung thư cổ tử cung
- Ung thư buồng trứng.
Trong số 1.023.047 bệnh nhân được chẩn đoán, 270.401 người (26,4%) mắc bệnh ung thư vú; 158.692 người (15,5%) mắc bệnh ung thư cổ tử cung, trong khi 60.179 người (5,9%) mắc bệnh ung thư buồng trứng.
Các bệnh ung thư khác thường thấy ở bệnh nhân nữ trong cùng báo cáo bao gồm: ung thư phổi (4,9%) và ung thư đại tràng (4,8%). Các bệnh ung thư còn lại chiếm 42,5% số ca.
3 bệnh ung thư phổ biến nhất ở Việt Nam
Tỷ lệ mới mắc bệnh ung thư ở Việt Nam đã tăng gấp 3 lần trong 30 năm qua, theo bài nghiên cứu “Cancer in Vietnam – Burden and Control effort: A narrative scoping Review” (Bệnh ung thư ở Việt Nam – Gánh nặng và nỗ lực kiểm soát: Đánh giá qua phạm vi tường thuật) (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6643189/ – 2019). Các tác giả cho biết rằng sự gia tăng này có một phần nguyên nhân là các yếu tố nguy cơ quan trọng như tỷ lệ virút gây u nhú ở người và virút viêm gan B cao, ngoài ra còn có tình trạng sử dụng thuốc lá ngày càng nhiều, xu hướng lười vận động ngày càng tăng và chế độ ăn uống không hợp lý.
Do còn thiếu chương trình tầm soát diện rộng trên cả nước và các dịch vụ tại trung tâm điều trị ung thư chưa đủ năng lực để đáp ứng nhu cầu của bộ phận dân cư đang tăng nhanh ở Việt Nam, tỷ lệ phổ biến của bệnh ung thư trong nước được dự đoán sẽ tiếp tục gia tăng.
Thống kê về ung thư (nguồn: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6643189/)
Theo báo cáo của Ban quan sát ung thư toàn cầu năm 2018 (Globocan 2018), có tổng cộng 164.671 ca mắc mới (ở cả hai giới tính và mọi độ tuổi) và 114.871 ca tử vong do ung thư tại Việt Nam trong năm nay.
Qua chẩn đoán, ung thư gan là bệnh ung thư được phát hiện nhiều nhất ở Việt Nam (15,4%) trong tổng số ca mắc mới, tiếp theo là ung thư phổi (14,4%) và ung thư dạ dày (10,6%). Tính riêng theo từng giới, 90.822 ca mắc mới là nam và 73.849 ca là nữ.
Số liệu về ung thư tại Việt Nam
(Nguồn: (https://gco.iarc.fr/today/data/factsheets/populations/704-viet-nam-fact-sheets.pdf)
3 bệnh ung thư phổ biến nhất đối với nam giới Việt Nam ở mọi độ tuổi
Ung thư gan
Ung thư gan là bệnh ung thư phổ biến nhất ở Việt Nam (21,5%). Việt Nam đứng thứ 4 trong số tất cả các quốc gia có tỷ lệ ung thư gan cao nhất vào năm 2018, theo Quỹ Nghiên cứu Ung thư Thế giới, Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ.
Ung thư phổi
Tỷ lệ hút thuốc ngày càng tăng được phát hiện là một yếu tố nguy cơ chính dẫn đến bệnh ung thư phổi ở người Việt Nam. Trong năm 2018, số ca mắc mới chiếm 14,4% (23.667 người); trong đó 18,4% là nam giới và 9,4% là nữ giới.
Ung thư dạ dày
Ung thư dạ dày cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư ở Việt Nam. Trong năm 2018, số ca mắc mới là 17.527 (10,6%), trong đó 11.161 (12,3%) là nam giới và 6.366 (8,6%) là nữ giới.
3 bệnh ung thư phổ biến nhất đối với nữ giới Việt Nam ở mọi độ tuổi
Ung thư vú
Tổng cộng có 15.229 (20,6%) phụ nữ được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú trong năm 2018.
Ung thư đại tràng
Trong cùng năm, 7.126 (9,6%) phụ nữ đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư đại tràng.
Ung thư phổi
Tổng cộng có 6.945 (9,4%) phụ nữ được chẩn đoán mắc bệnh ung thư phổi.
Hình 4. Tỷ lệ bệnh ung thư theo giới tính – Việt Nam
Kết luận
Tóm lại, mặc dù có một số điểm khác biệt trong số liệu thống kê chính về bệnh ung thư ở người dân 4 nước châu Á nói trên, ung thư gan và phổi ở nam giới là 2 căn bệnh ác tính thường gặp nhất. Các yếu tố nguy cơ chính vẫn là tình trạng nhiễm virút viêm gan B phổ biến cũng như hành vi sử dụng rượu bia (đối với ung thư gan) và lạm dụng thuốc lá kéo dài (đối với ung thư phổi) ở nam giới. Những yếu tố nguy cơ thứ hai này thực sự là những rủi ro có thể phòng ngừa được, trước hết là bằng nhận thức, kiến thức và giáo dục cộng đồng, sau đó là thông qua việc tăng cường chương trình tiêm chủng chống virút viêm gan B.
Đối với nữ giới, các loại bệnh ung thư chính là ung thư vú và cổ tử cung. Trái với ung thư phổi và ung thư đường tiêu hóa (cụ thể là dạ dày, đại tràng và gan), các khối u vú và cổ tử cung có thể dễ dàng tiếp cận và sau đó chẩn đoán sớm thông qua các phương pháp xét nghiệm tầm soát hiệu quả (chụp X quang vú, siêu âm vú (đối với ung thư vú) và phết tế bào cổ tử cung (đối với ung thư cổ tử cung)).
Một lần nữa, cần giáo dục và nâng cao nhận thức cộng đồng cũng như tăng cường các biện pháp phòng chống các loại bệnh ung thư trên toàn quốc để hạn chế sự tiến triển của tất cả các bệnh liên quan đến u ác tính ở những nước này.
