ความดันโลหิตสูงหรือที่เรียกกันว่า ‘ฆาตกรเงียบ’ เพราะเป็นโรคไม่มีอาการบ่งชี้แสดงให้เห็นว่ามีความผิดปกติ แต่จริงๆ แล้วความดันโลหิตสูงคืออะไร และจะป้องกันได้อย่างไร?
ความดันโลหิตสูงเป็นภาวะที่พบบ่อยซึ่งหากไม่ได้รับการรักษาอาจทำให้เกิดปัญหาสุขภาพร้ายแรงได้หลายอย่าง รวมถึงอาการหัวใจวาย ตาบอด และโรคหลอดเลือดสมอง
ความดันโลหิตสูงเป็นภาวะที่คุณไม่สามารถรู้สึกได้ โดยปกติจะไม่มีสัญญาณเตือน คุณจึงอาจจะไม่รู้เลยว่ากำลังมีภาวะดังกล่าว ดังนั้นการตรวจวัดระดับความดันโลหิตเป็นประจำจึงเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเริ่มใช้ยาตัวใหม่ตั้งแต่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคความดันโลหิตสูง เพราะอาจทำให้เกิดปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรงยิ่งขึ้นได้ วิธีที่ดีที่สุดที่จะทราบว่าคุณมีภาวะความดันโลหิตสูงหรือไม่ คือการตรวจระดับความดันโลหิตโดยแพทย์ ซึ่งมักตรวจทุกครั้งเมื่อคุณไปโรงพยาบาลในประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
องค์การอนามัยโลกคาดการณ์ว่าภายในปี 2568 อาจมีผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงถึง 1.56 พันล้านคน และในแต่ละปีคาดว่าจะมีผู้เสียชีวิตเนื่องจากความดันโลหิตสูง 7.5 ล้านคนทั่วโลก
ความดันโลหิตสูงคืออะไร?
การอ่านค่าความดันโลหิตกำหนดโดยตัวเลขสองตัว คือ ค่าแรงดันในหลอดเลือดแดงขณะหัวใจบีบตัว หรือความดันตัวบน (systolic) และค่าแรงดันในหลอดเลือดแดงขณะหัวใจคลายตัว หรือความดันตัวล่าง (diastolic)
ค่าความดันตัวบนซึ่งเป็นตัวเลขสูงกว่า เป็นการวัดแรงที่หัวใจสูบฉีดเลือดไปทั่วร่างกาย
ค่าความดันตัวล่าง คือการวัดความต้านทานต่อการไหลเวียนของเลือดในหลอดเลือด
ค่าที่เหมาะสมอยู่ในช่วง 90/60mmHg และ 120/80mmHg หากค่าที่อ่านได้อยู่ที่ 140/90mmHg หรือสูงกว่า จะถือว่ามีภาวะความดันโลหิตสูง ส่วนค่าที่อยู่ระหว่างสองช่วงนี้อาจหมายถึงคุณมีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคความดันโลหิตสูง จึงควรควบคุมความดันโลหิตไม่ให้สูงกว่านี้
อีกสิ่งหนึ่งคือ แต่ละคนมีค่าความดันโลหิตที่แตกต่างกันเล็กน้อย จึงควรทราบว่าค่าความดันปกติของตนเองอยู่ที่เท่าใด
สาเหตุของความดันโลหิตสูง?
สาเหตุของความดันโลหิตสูงหลายประการเกี่ยวข้องกับวิถีการใช้ชีวิตในแต่ละวัน ลักษณะนิสัยบางอย่างที่ส่งผลไม่ดีต่อสุขภาพอาจทำให้ความดันโลหิตของคุณพุ่งสูงขึ้นได้ โดยมีปัจจัยเสี่ยงหลักๆ ได้แก่:
- น้ำหนัก: ผู้ที่มีน้ำหนักเกินหรือเป็นโรคอ้วนจะยิ่งเพิ่มความเสี่ยง
- การออกกำลังกาย: ผู้ที่ออกกำลังกายน้อยมักจะมีความเสี่ยงสูง
- การสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์: สารเคมีในบุหรี่สามารถทำลายเยื่อบุผนังหลอดเลือด บุหรี่จึงทำให้เกิดความดันโลหิตสูงเฉียบพลันได้ ในขณะที่แอลกอฮอล์อาจทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้นได้ชั่วคราว ซึ่งจะกลับมาปกติเมื่อหยุดดื่มและตับขับแอลกอฮอล์ออกจากร่างกาย
- อาหารการกิน: เกลือมากเกินไปและโพแทสเซียมน้อยเกินไปอาจทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้นได้
- ความเครียด: ความเครียดในระดับสูงอาจทำให้ความดันโลหิตเพิ่มขึ้นได้
แม้ว่าเราไม่สามารถหลีกเลี่ยงความเครียด แต่เราก็สามารถลดผลกระทบที่เกิดขึ้นได้
ปัจจัยเสี่ยงเพิ่มเติม ได้แก่ :
- อายุ: ยิ่งอายุเยอะ ยิ่งเสี่ยงต่อภาวะความดันโลหิตสูง
- เชื้อชาติ: ความดันโลหิตสูงมักพบมากในกลุ่มคนที่มีเชื้อชาติแอฟริกัน
- ประวัติครอบครัว: ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคความดันโลหิตสูง ก็มีแนวโน้มที่จะเป็นโรคนี้มากกว่าผู้ที่ไม่มีประวัติในครอบครัว
วิธีป้องกันโรคความดันโลหิตสูง
วิธีที่ง่ายที่สุดในการป้องกันความดันโลหิตสูงคือการมีวิถีชีวิตที่ใส่ใจสุขภาพ ควบคุมน้ำหนักด้วยการออกกำลังกายเป็นประจำและปรับเปลี่ยนการกินโดยเลือกกินอาหารที่ดีต่อสุขภาพ ลดปริมาณโซเดียมและการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ความเครียดเป็นสาเหตุหลักของความดันโลหิตสูง ดังนั้นพยายามผ่อนคลายและจัดการระดับความเครียดด้วยการทำสมาธิ ดนตรี และการออกกำลังกาย
การรักษาโรคความดันโลหิตสูง
หากคุณได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคความดันโลหิตสูง แพทย์มักจะแนะนำให้คุณปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและเลือกวิถีชีวิตที่ดีต่อสุขภาพมากขึ้น เช่น รับประทานโซเดียมให้น้อยลง และหลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์และสูบบุหรี่ แต่ในบางกรณี การเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตยังไม่เพียงพอ คุณอาจต้องใช้ยาบางชนิด เพื่อควบคุมระดับความดันโลหิต
หากคุณได้รับยาจากแพทย์ สิ่งสำคัญคือต้องรับประทานยาตามคำแนะนำของแพทย์ และควรไปพบแพทย์อย่างน้อยปีละสองครั้ง เพื่อให้แพทย์ติดตามผลของการกินยาและตรวจสอบยาที่คุณซื้อจากร้านขายยา เนื่องจากยาบางชนิดมีผลทำให้ความดันโลหิตเพิ่มขึ้นเป็นปกติหากรับประทานเป็นประจำ เช่น ยาสูดพ่นสำหรับโรคหอบหืด ยาบรรเทาอาการปวดและแปะก๊วย
ความดันโลหิตสูงเป็นปัญหาสุขภาพที่มักไม่แสดงอาการ แต่อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนทางสุขภาพที่รุนแรงได้ เป็นหนึ่งในสาเหตุหลักของการเสียชีวิตที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน เพื่อให้แน่ใจว่าความดันโลหิตของคุณอยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม ควรหมั่นตรวจอย่างสม่ำเสมอ และตั้งเป้าที่จะมีวิถีชีวิตที่ใส่ใจสุขภาพ
เพื่อป้องกันตัวเองจากโรคความดันโลหิตสูง การมีประกันสุขภาพที่คุ้มครองครอบคลุมก็เป็นเรื่องสำคัญ ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านประกันสุขภาพของเราได้เลย